امروزه معماری پایدار یکی از مباحث اساسی در دنیای معماری و ساختمان‌سازی است. از این رو، باید در نظر داشت که معماری پایدار روز به روز در حال گسترش و بروزرسانی است. این معماری توجه بسیاری از افراد را به خود جلب کرده است. معماری پایدار دارای فواید و مزایای بسیار زیادی است که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.
انسان در سیاره‌ای به نام زمین زندگی می‌کند که این سیاره دارای فضای اکسیژنی و محیط زیستی مختص به خود است. از این رو در طی سالیان سال با افزایش صنعت ماشین سازی، ساختمان سازی و آلودگی‌های محیطی، محیط زیست سیاره زمین کیفیت مطلوبی ندارد. در صورتی که، داشتن یک محیط زیست سالم و تمیز باعث افزایش عمر انسان‌ها و کیفیت زندگی آن‌ها می‌شود. بنابراین دانشمندان و محققان محیط زیس، تکنولوژی جدیدی را برای کاهش آلاینده‌های زیست محیطی و ایجاد شرایط مطلوب برای زندگی انسان‌ها به وجود آورند؛ تا صنعت ساختمان سازی نقطه ی عطفی در این مسیر باشد. وهمچنین آسیب‌های زیست محیطی کمتری برای این سیاره به بار آورد.
تاریخچه معماری پایدار
معماری پایدار دارای بسیاری از فوانین و اصول مهم و حیاتی است که در ساختمان سازی دنیای امروزه مود استفاده قرار می‌گیرد. ریشه این قوانین و مقرارت و اصول اجرایی در معماری پایدار، از دوران باستان الگوبرداری شده است. اما با پیشرفت تکنولوژی و نیاز جوامع به اصول واهداف پیش‌رو، معماری پایدار باعث شده است تکنیک های ساختمان سازی به سمت حفظ محیط زیست و معماری سبز سوق یابد. معماری پیادار تقریبا 50 سال است که دوباره ظهور کرده است.
به طور کلی دسته بندی معماری پایدار از گذشته تا حال به چند دسته تقسیم می‌شود:
- در قرون قبل از قرن بیستم، سازه‌هایی مانند خانه‌های گلی، که بر اساس نیازهای محیطی و اقلیمی ساخته می‌شدند، نمونه‌هایی از معماری پایدار بودند.
- با ظهور جنبش مدرنیسم در قرن بیستم، بهبود در تکنولوژی و مصالح ساختمانی باعث شد تا نگرش به طراحی و ساخت سازه‌ها به شکل پایدارتری تغییر کند.
- در دهه‌های اخیر، مفهوم معماری سبز و ساختمان‌های هوشمند با استفاده از فناوری‌های نوین برای بهبود کارایی انرژی و حفظ محیط زیست مورد توجه قرار گرفته است.
اصول معماری پایدار
اصول معماری پایدار به منظور کاهش تأثیرات مخرب بر محیط زیست و حفظ منابع طبیعی بر روی طراحی و ساخت ساختمان‌ها تأکید دارد. این اصول به منظور ایجاد ساختمان‌هایی است که در طولانی مدت از لحاظ اقتصادی، اجتماعی و محیطی پایدار باشند. برخی از اصول معماری پایدار عبارت‌اند از:
1. کاهش مصرف انرژی: طراحی ساختمان‌هایی که مصرف انرژی را کاهش داده و از منابع انرژی تجدیدپذیر استفاده می‌کنند، از جمله مهمترین اصول معماری پایدار است.
2. مدیریت منابع: استفاده بهینه از منابع طبیعی مانند آب و هوا به منظور کاهش مصرف انرژی و حفظ محیط زیست.
3. استفاده از مصالح مناسب معماری پایدار: انتخاب مواد ساختمانی با کمترین تأثیر زیست محیطی، بازیافت پذیری بالا و مدیریت دفع پسماندها.
4. طراحی منظره: ایجاد فضاهای سبز و استفاده از گیاهان بومی به منظور بهبود کیفیت هوای داخلی و خارجی ساختمان.
5. کاهش پسماند: طراحی سیستم‌هایی برای کاهش تولید و دفع پسماند در فرآیند ساخت و همچنین در زندگی روزمره انسان‌ها.
اصول معماری پایدار، به طور گسترده در صنعت معماری و ساختمان‌سازی برای طراحی و ساخت ساختمان‌های پایدار و کارآمد به‌کار گرفته می‌شوند.
تاثیر معماری پایدار بر جامعه
تأثیر معماری پایدار بر جامعه با توجه به عوامل مختلفی صورت می‌گیرد و از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. این تأثیرات می‌تواند به شکل‌های زیر باشد:
1. کاهش مصرف انرژی:
ساختمان‌های پایدار با استفاده از فناوری‌های بهره‌وری انرژی و سیستم‌های تهویه مناسب، منجر به کاهش مصرف انرژی و هزینه‌های مرتبط می‌شوند. این کاهش مصرف انرژی منجر به کاهش فشار بر شبکه‌های انرژی و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای خواهد شد.
2. بهبود کیفیت زندگی:
ساختمان‌های پایدار با ایجاد فضاهای سالم و محیط‌های زیستی مناسب، بهبود کیفیت زندگی ساکنان و کاربران خود را تضمین می‌کنند.
3. ایجاد اشتغال:
رونق صنعت معماری پایدار و فناوری‌های نوظهور مرتبط با آن، باعث ایجاد اشتغال در صنایع مرتبط مانند تولید مصالح ساختمانی با کمترین تأثیر زیست محیطی و نصب تجهیزات بهره‌وری انرژی می‌شود.
4. حفظ منابع طبیعی:
استفاده از مصالح بازیافتی و سیستم‌های بازیافت و استفاده مجدد منابع مانند آب و انرژی، به حفظ منابع طبیعی و کاهش اثرات منفی بر محیط زیست کمک می‌کند.
5. ارتقاء فرهنگ سازندگی:
ساختمان‌های پایدار و فضاهای شهری با بهره‌وری بالا و کیفیت محیط زیستی مناسب، می‌توانند به ارتقاء فرهنگ سازندگی و افزایش آگاهی جامعه نسبت به مسائل محیط زیستی کمک کنند.
به طور کلی، معماری پایدار با ایجاد ساختمان‌های کم‌مصرف و با کیفیت، به رشد اقتصادی پایدار، بهبود کیفیت زندگی اجتماعی و حفظ محیط زیست کمک می‌کند و اثرات مثبت زیادی بر جوامع دارد.
اهداف معماری پایدار در ساختمان سازی
اهداف معماری پایدار در ساختمان‌سازی از طریق ادغام اصول زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی برای ایجاد ساختمان‌های با کارایی بالا و تأثیرات منفی کمتر بر محیط زیست، افزایش کیفیت زندگی ساکنان و کاهش مصرف منابع طبیعی هدفمند است. در زیر به برخی از اهداف معماری پایدار در ساختمان‌سازی می‌پردازیم:
1. کاهش استفاده از انرژی:
یکی از اهداف اصلی معماری پایدار، کاهش مصرف انرژی در ساختمان‌ها از طریق استفاده از سیستم‌های خورشیدی، عایق‌های حرارتی با کیفیت، سیستم‌های نوردهی کم‌مصرف و بهره‌وری بالا انرژی می‌باشد.
2. استفاده از منابع تجدیدپذیر:
ترویج استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر مانند باد، خورشید و بیوگاز برای تأمین نیازهای انرژی ساختمان و کاهش وابستگی به منابع فسیلی، برای رسیدن به معماری پایدار بسیار مهم است.
3. بازیافت منابع:
استفاده از مصالح بازیافتی و سیستم‌های بازیافت آب برای کاهش مصرف منابع طبیعی غیرقابل بازتولید و حفظ محیط زیست در معماری پایدار بسیار کارآمد است.
4. کیفیت هوای داخلی بهتر ساختمان‌ها:
طراحی سیستم‌های تهویه و تصفیه هوا برای بهبود کیفیت هوای داخلی ساختمان و جلوگیری از افزایش بیماری‌های مرتبط با هوای آلوده.
5. ارتقاء کیفیت زندگی ساکنان:
ایجاد فضاهای سالم، محیطی کامل از لحاظ هوای تمیز و نورپردازی طبیعی، فضاهای سبز و محیطی آرام و دوستانه برای ساکنان.
6. کاهش تولید پسماند:
طراحی سیستم‌های بازیافت و کم‌پسماند، افزایش دوام مصالح و استفاده از مواد دوستدار محیط زیست برای کاهش تولید پسماند ساختمان.
اهداف معماری پایدار در ساختمان‌سازی به منظور ایجاد ساختمان‌های با بهره‌وری بالا، کاهش تأثیرات منفی بر محیط زیست، بهبود کیفیت زندگی ساکنان و افزایش پایداری اجتماعی و اقتصادی مطرح می‌شود و نقش مهمی در ساخت و توسعه شهرهای پایدار و هوشمند ایفا می‌کند.
نتیجه گیری
امروزه معماری پایدار یکی از اقسام معماری نوین است که اهمیت بسیار زیادی در ساختمان سازی در شهرهای مختلف دارد. از این رو، معماری پایدار باعث کاهش مصرف انرژی می‌شود و همچنین منجر به هم‌سو شدن انسان و زمین با یکدیگر می‌شود.
شرکت تعاونی مسکن کارکنان جهاد کشاورزی استان اصفهان
گردآورنده: گروه نرم‌افزاری رامان صفرویک
تاریخ انتشار: 9 اسفند 1402